Türkiye’nin 1 Kasım 2015 sonrasında girdiği yoldan ürkenler bir an önce başka bir ülkede yaşamak için araştırmalara giriştiler. Küçük çocukları olan genç çiftler ben kızımı, oğlumu Türkiye’de büyütmek istemiyorum, düşüncesiyle “gitmek” için şartlarını zorlamaya başladılar.
Kimi başardı, gitti. Kimileri de bu uğraşlarına devam ediyorlar. Bir grup kararsız ise 16 Nisan Referandumunu bekliyorlar. Evet, çıkması halinde valizleri hazır biçimde beklemeye başladılar.
***
Uzun yıllar başka bir ülkede “politik göçmen” olarak yaşayanların anıları, bulundukları ülkelerde, şehirlerde “yabancı” damgasıyla dolaşmalarını birinci ağızlardan dinlemiş biriyim. Hatta Avrupa’nın yaşam standartları en yüksek ülkesi olarak kabul edilen İsveç’te “Vatan yahut Stockholm” adlı bir de belgesel çektim.
Hayatları çok zordu. Avrupa kentleri bayram tatillerinde gidilip, 4-5 günde rehber eşliğinde gezilen güzellikler demeti değildi. Barınma, başlı başına bir sorundu. Yönetmen Suat Oktay Şenocak’ın konu hakkındaki belgeseli yürek paralayıcıdır. Bir Makedon ailenin İsveç polisi tarafından nasıl parçalandığını anlatmıştı o belgeselinde…
En kısa yoldan Zülfü Livaneli şarkılarında bulabilirsiniz Avrupa’da mülteci olmanın buruk tadını…
Bütün bunlara karşın “gitmeye kararlı” bir kitle var.
Geçtiğimiz günlerde bir arkadaşımın genç akrabası kısa süre için görevli bulunduğu İsviçre’de kalıcı bir yaşam için bürokratik işlemlere başlıyor.
Zürih’in bir dağ kasabasında ev tutup, eşinin ve çocukları için davet mektubu, onların şehirde yaşamaları konusundaki işlemleri yapmak için belediyeye gidiyor. Birkaç bölüme uğradıktan sonra öğle tatiline denk geliyor.
Kendine bir kahve söyleyip, kentin huzurunu içine çekmek üzere bir kafeye yöneliyor.
Aaa o da ne? Tam karşısında bir Simit Sarayı durmuyor mu?
Hadi biraz da memleket havası katayım bu İsviçre huzuruna diye oturup, çay ve simit siparişi veriyor.
Biraz sonra yanındaki masadan gelen sesleri duyuyor. Kafasını kaldırıp bakıyor. 60-65 yaşlarında bir adam ile 20-25 yaşlarındaki delikanlı yüksek sesle tartışıyorlar. Adam “çalışmazsan olmaz” diyor.
Delikanlı başarısız olduğunu kabul ediyor:
-Of, of… Ben bu şeriatı öğrenemeyeceğim!
Bir karşı çıkış olarak değil, ödevini iyi yapamamış öğrenci mahcubiyeti içinde kıvranıyor. Adama ise umudunu yitirmemesi gerektiğini anlatıyor.
Nasıl olsa Türkçe bilen yoktur rahatlığıyla alabildiğine özgür davranıp her şeyi yerli yerine oturtan ifadelerle şeriat konusunda küçük bir sempozyum yapıyorlar.
Türkiye’deki din temelli baskıcı ortamdan kurtulup, Avrupa’nın göbeğinde huzur içinde yaşamayı düşlerken minik bir şeriat okuluna toslamanın hüznü içinde, yerinden kalkıyor. Çayını ve simidini yarım bırakıp uzaklaşırken son bir bakışla hemşerilerinin “özgürlük ortamı” içinde şeriat öğrenme dersini izliyor. Çocuk üzgün, adam ise ısrarcı:
-Çalışmalısın, çok çalışmalısın!
Anlıyor ki, globalleşmiş dünyada dertlerinden sıyrılmış “steril” bir yerleşim bulabilmek kolay değil.
Hele Zürih’te şeriata tosladıktan sonra!..